Entre Palavras (Intervortoj) de Everton Linhares

Entre Palavras (Intervortoj), de Everton Linhares.

Por Fábio Silva

Em seu livro de estreia, o pouso-alegrense Everton Linhares transforma Pouso Alegre — ou Poŭzalegro, em cenário, mapa e metáfora. “Cria” da Associação Zamenhof, onde aprendeu esperanto há mais de quinze anos (na antiga sede da Rua da Tijuca), o autor costura microcontos como bilhetes, rádios, mapas e lembranças para mostrar que a língua planejada é menos um código e mais uma prática de encontro.

A coletânea passeia por pontos pitorescos da cidade (Casa da Cultura Menotti Del Picchia, Praça da Árvore Grande, Teatro Municipal, Morro do Cristo, Parque Francisco Assis Vilela, Sebo São Darwin e a Biblioteca Municipal) e os reencena com um realismo mágico de bolso: um relógio de 1887 abre fendas no tempo; um banco de praça vira sala de aula ao ar livre; uma frequência de rádio noturna sussurra alertas em esperanto; um mapa “Poŭzalegro en Esperanto” revela trilhas secretas. O cotidiano local ganha camada mítica sem perder o cheiro de chuva no paralelepípedo.

A escrita é ágil, imagética e hospitaleira: frases curtas, boa musicalidade, e pequenas chispas em esperanto — bonvenon, amikeco kaj justeco — que o texto traduz pelo contexto, sem pedantismo. O efeito é de fábula urbana contemporânea: tecnologia e memória dançam juntas (“biblioteca flutuante” de 2142; “Vozes do Amanhã” em 2087), enquanto a tese central se repete em variações elegantes: uma língua comum não apaga diferenças; ela fabrica pontes. Algumas peças se destacam pelo acabamento cinematográfico e pelo uso de símbolos do movimento esperantista (a Verda Stelo, a data de 1887), além da delicada metalinguagem de “Entre Palavras”, conto-título que transforma o próprio livro em manual de resistência poética.

Como objeto cultural, o volume também documenta a vitalidade local do esperanto: nomes de ruas, praças, museus e escolas entram como personagens; o leitor de Pouso Alegre se reconhece, o de fora é convidado a visitar. E, ao final, o epílogo devolve o gesto inicial do “saluton!” com um convite simples: conversar é viajar — sem passaporte.

Para quem é?

• Quem gosta de microcontos que misturam memória urbana, afeto e um toque de ficção especulativa.
• Leitores curiosos sobre o esperanto e seu ecossistema cultural no Brasil.
• Moradores e amantes de Pouso Alegre que queiram ver a cidade reimaginada em chave literária.

Onde encontrar?

Você poderá encontrar às versões em PDF e EPUB nos endereços:
PDF: https://mallonge.net/entrepalavras-pdf
EPUB: https://mallonge.net/entrepalavras-epub

Intervortoj (Entre Palavras), de Everton Linhares

De Fabjo Silva

En sia debuta libro, la poŭzalegrano Everton Linhares transformas Pouso Alegre — aŭ Poŭzalegro — en scenejon, mapon kaj metaforon. Ido de la Asocio Zamenhof, kie li lernis Esperanton antaŭ pli ol dek kvin jaroj (en la malnova sidejo ĉe la Strato da Tijuca), la aŭtoro teksas etajn rakontojn el biletoj, radio-elsendoj, mapoj kaj rememoroj por montri, ke la planlingvo estas malpli kodo kaj pli praktiko de renkontiĝo.

La kolekto promenigas tra pitoreskaj lokoj de la urbo (Kulturdomo Menotti Del Picchia, Placo de la Granda Arbo, Urba Teatro, Krista Monteto, Parko Francisco Assis Vilela, “Librovendejo Sankta Darvino” kaj la Urba Biblioteko) kaj re-enscenigas ilin per poŝa magia realismo: horloĝo el 1887 malfermas fendojn en la tempo; parka benko fariĝas subĉiela lernejo; nokta radiofrekvenco flustras avertojn en Esperanto; mapo “Poŭzalegro en Esperanto” malkaŝas sekretajn vojetojn. La loka ĉiutaga vivo akiras mitan tavolon sen perdi la odoron de pluvo sur la ŝtonpavimblokoj.

La skribo estas vigla, bildo-riĉa kaj gastema: mallongaj frazoj, bona muzikeco, kaj etaj fajreroj en Esperanto — bonvenon, amikeco kaj justeco — kiuj estas kompreneblaj per la kunteksto, sen pedanteco. La efiko estas de nuntempa urba fabelo: teknologio kaj memoro dancas kune (“flosanta biblioteko” de 2142; “Voĉoj de la Morgaŭo” en 2087), dum la kerna tezo ripetiĝas en elegantaj variaĵoj: komuna lingvo ne forviŝas diferencojn; ĝi konstruas pontojn. Kelkaj rakontoj elstaras pro filmeca poluro kaj pro la uzo de simboloj de la esperantista movado (la Verda Stelo, la jaro 1887), krome pro la delikata meta-teksta ludo de “Intervortoj”, la titolo-rakonto, kiu transformas la libron mem en manlibron de poezia rezisto.


Kiel kultura objekto, la volumo ankaŭ dokumentas la lokan vivecon de Esperanto: nomoj de stratoj, placoj, muzeoj kaj lernejoj eniras kiel roluloj; la leganto el Poŭzalegro sin rekonas, kaj la eksterulo estas invitata viziti. Fine, la epilogo redonas la komencan geston de “saluton!” per simpla invito: konversacii estas vojaĝi — sen pasporto.

Por kiu ĝi estas?

• Por tiuj, kiuj ĝuas mallongajn rakontojn kun fono de urba memoro, emocia nuanco kaj subtila nuanco de fikcia spekulado.
• Por legantoj, kiuj scivolas pri Esperanto kaj ĝia kultura vivmedio en Brazilo.
• Por loĝantoj kaj amantoj de Poŭzalegro, kiuj deziras malkovri sian urbon tra literatura prisma lenso.

Kie trovi ĝin?

Vi povas trovi ĝin en PDF- kaj EPUB-formatoj ĉe la jenaj ligiloj:
PDF: https://mallonge.net/entrepalavras-pdf
EPUB: https://mallonge.net/entrepalavras-epub

Festival Sabores e Saberes de Santana – Festivalo Gustoj kaj Sciiĝoj de Santana

A 11ª edição do Festival Sabores e Saberes de Santana, realizada no último fim de semana em Silvianópolis (MG), contou com a participação da escritora Antônia Sobral, que apresentou ao público seu livro O Portão Misterioso (La Mistera Pordego). A obra, publicada com recursos da Lei Paulo Gustavo, foi destaque no espaço Escritores de Silvianópolis e atraiu grande interesse dos visitantes.

Além da literatura infantil, o estande promoveu a divulgação do esperanto, língua internacional criada para facilitar a comunicação entre povos. Panfletos, materiais explicativos e QR codes aproximaram crianças, jovens e adultos desse universo linguístico, ampliando o alcance cultural do festival.

Durante o evento, diversos participantes receberam gratuitamente exemplares do livro, fortalecendo a proposta de democratização do acesso à leitura e incentivando o contato com o esperanto desde a infância.

A receptividade do público foi marcante: muitos demonstraram curiosidade sobre a língua e interagiram com a autora, que destacou a importância de aproximar literatura e inclusão cultural. A ação, realizada com o apoio Embaixada do Esperanto, reforçou a missão do festival de integrar tradição, cultura e inovação.

O Festival Sabores e Saberes de Santana reafirma Silvianópolis como referência cultural no Sul de Minas, valorizando talentos locais e fortalecendo sua identidade por meio da gastronomia, da arte e da literatura.

La 11-a eldono de la Festivalo Gustoj kaj Sciiĝoj de Santana, okazinta dum la lasta semajnfino en Silvianopolo (Minaso) – Silvianópolis (MG), havis la partoprenon de la verkistino Antônia Sobral, kiu prezentis al la publiko sian libron La Mistera Pordeĝo. La verko, publikigita per rimedoj de la Leĝo Paulo Gustavo, elstare montris sin en la spaco “Verkistoj de Silvianopolo” kaj vekis grandan intereson inter la vizitantoj.

Krom la infana literaturo, la budo antaŭenigis la disvastigon de Esperanto, internacia lingvo kreita por faciligi la komunikadon inter popoloj. Flugfolioj, klarigaj materialoj kaj QR-kodoj alproksimigis infanojn, junulojn kaj plenkreskulojn al tiu lingva universo, plilarĝigante la kulturajn atingojn de la festivalo.

Dum la evento, pluraj partoprenantoj ricevis senpage ekzemplerojn de la libro, fortigante la proponon de demokratigo de la aliro al legado kaj instigante la kontakton kun Esperanto ekde infanaĝo.

La akcepto de la publiko estis rimarkinda: multaj montris scivolemon pri la lingvo kaj interagis kun la aŭtorino, kiu substrekis la gravecon proksimigi literaturon kaj kulturan inkluzivon. La agado, apogita de Esperanta Ambasadejo, plifortigis la mision de la festivalo kunigi tradicion, kulturon kaj novigon.

La Festivalo Gustoj kaj Sciiĝoj de Santana konfirmas Silvianopolo kiel kultura referenco en la Sudo de Minas, valorigante lokajn talentojn kaj fortigante sian identecon pere de gastronomio, arto kaj literaturo.

SUMIRE 2025 – Machado – 25-26/10/2025

SUMIRE 2025 – 17.º Encontro Sul Mineiro de Esperanto em Machado (MG)

SUMIRE 2025 – La 17-a Sudminasa Renkontiĝo de Esperanto en Machado (MG)

Por Everton Linhares

Um símbolo da cultura sul mineira e da união esperantista

O 17.º Encontro Sul Mineiro de Esperanto – SUMIRE chega com tudo em Machado – MG, nos dias 25 e 26 de outubro de 2025. Uma oportunidade única de vivenciar a hospitalidade, as tradições e os ideais que unem o movimento esperantista. Segundo a página oficial do evento, SUMIRE será um marco na promoção do esperanto como ponte cultural no sul de Minas Gerais.

Por que Machado?

Machado, conhecida como terra de cultura, tradição e cafés premiados, oferece o cenário ideal para um encontro onde respeitar, comunicar e promover a paz entre povos não é apenas uma filosofia — é uma experiência real. Uma cidade que combina o charme interiorano com uma estrutura acolhedora, com forte identidade cultural e um ambiente propício à troca de saberes. Tudo isso reforça a escolha de Machado como sede do evento.

Programação prevista

25 DE OUTUBRO – SÁBADO

📍 No Clube dos Trinta

  • 8:00 – 10:00 – Livre aproveitamento das instalações do clube

  • 10:00 – 11:00 – Mini-Campeonato de Vôlei em Duplas

  • 12:00 – 13:30 – Almoço no restaurante do clube

  • 13:30 – 15:00 – Livre aproveitamento das instalações do clube

  • 15:00 – 15:30 – Hidroginástica

  • 15:30 – 17:30 – Livre aproveitamento das instalações do clube

  • 17:30 – 18:00 – Piquenique ao pôr do sol

26 DE OUTUBRO – DOMINGO

  • 8:00 – 11:00 – Caminhada na praça central para vivenciar a cultura urbana e experimentar a gastronomia local

  • 11:00 – 13:00 – Almoço

  • 13:00 – 16:00 – Palestras na Prefeitura Municipal

  • 16:00 – Encerramento do evento

  • Atividades de convivência informal em ambientes comunitários (Clube dos 30 e Prefeitura);

  • Momentos de aprendizado e integração através de oficinas, palestras e dinâmicas participativas;

  • Experiências que ressaltam a vitalidade local, a rica tradição cultural e o uso do esperanto como elo de diálogo.

O que esperar do SUMIRE 2025?

  • Conexão humana: encontros que reúnem falantes e entusiastas do esperanto de várias cidades da região.

  • Cultura local: vivências intimamente ligadas à tradição mineira, à história e à gastronomia da cidade.

  • Troca de experiências: palestras, oficinas e rodas de conversa que reforçam o compromisso com a comunicação cultural e o entendimento mútuo.

Além disso, Machado reserva um patrimônio histórico e natural rico, perfeito para agregar ainda mais valor às discussões e vivências do encontro.

Convite especial

Se você já esteve em outros SUMIRE ou participa ativamente do movimento esperantista, sabe o quanto esses encontros têm impacto duradouro — cultural, pessoal e linguístico. Se ainda não viveu a experiência, não perca SUMIRE 2025: mais que um evento, é a celebração da cultura, da identidade e da amizade.

Fique atento às atualizações no site oficial e garanta sua presença!

O 17.º Encontro Sul Mineiro de Esperanto em Machado (25–26 de outubro de 2025) promete ser um evento transformador. Uma chance de fortalecer amizades, praticar esperanto, explorar uma cidade encantadora e compartilhar ideais de paz e compreensão. Machado está de braços abertos — e o esperanto fala por si!

📌 Inscrições pelo formulário do Google:
https://docs.google.com/forms/d/1_9K1M0GzkUvD3MbWs8FqTS21keO2Nt5C26jFrcPrchI

De Everton Linhares

Simbolo de la sudminasa kulturo kaj de la esperantista unuiĝo.

La 17-a Sudminasa Renkontiĝo de Esperanto – SUMIRE – venas kun plena forto en la urbo Machado – MG, en la 25-a kaj 26-a de oktobro 2025. Ĝi estos unika okazo por sperti gastamon, tradiciojn kaj la idealojn kiuj kunigas la esperantistan movadon. Laŭ la oficiala paĝo de la evento, SUMIRE estos mejloŝtono en la antaŭenigo de Esperanto kiel kultura ponto en la sudo de Minas-Ĝerajso.

Kial Machado?

Machado, konata pro sia kulturo, tradicioj kaj premiitaj kafoj, proponas idealan scenaron por renkontiĝo, kie la respekto, komunikado kaj antaŭenigo de paco inter popoloj ne estas nur filozofio, sed vera sperto. Ĝi estas urbo kun ĉarma interna karaktero, gastema infrastrukturo, forta kultura identeco kaj medio favore al interŝanĝo de scioj. Ĉi tiuj faktoroj konfirmas Machado kiel taŭgan lokon por gastigi la eventon.

Proponita Programo

25-a de oktobro – Sabato

📍 En la Klubo dos Trinta

  • 8:00 – 10:00 – Libera ĝuado de la instalaĵoj de la klubo

  • 10:00 – 11:00 – Mini-Ĉampioneco de Duopa Volejbalo

  • 12:00 – 13:30 – Tagmanĝo en la kluba restoracio

  • 13:30 – 15:00 – Libera ĝuado de la instalaĵoj

  • 15:00 – 15:30 – Akvogimnastiko

  • 15:30 – 17:30 – Libera ĝuado de la instalaĵoj

  • 17:30 – 18:00 – Pikniko ĉe la sunsubiro

26-a de oktobro – Dimanĉo

  • 8:00 – 11:00 – Promenado en la centra placo por sperti la urban kulturon kaj gustumi lokan gastronomion

  • 11:00 – 13:00 – Tagmanĝo

  • 13:00 – 16:00 – Prelegoj en la Urbodomo

  • 16:00 – Fino de la evento

Aldone, la evento enhavos:

  • Kunvivajn agadojn en komunumaj lokoj (Klubo dos Trinta kaj Urbodomo)

  • Lernomomentojn per atelieroj, prelegoj kaj partoprenigaj dinamikoj

  • Spertojn kiuj reliefigas lokan vivoforton, kulturajn tradiciojn kaj la uzon de Esperanto kiel komunikilo.


Kion Atendi de SUMIRE 2025?

  • Homa konekto: Renkontiĝoj inter parolantoj kaj entuziasmuloj de Esperanto el diversaj urboj de la regiono

  • Loka kulturo: Spertoj ligitaj al la mineja tradicio, historio kaj gastronomio

  • Interŝanĝo de spertoj: Prelegoj, atelieroj kaj babilrondoj por antaŭenigi kulturkomunikadon kaj reciprokan komprenon.

Krome, Machado ofertas riĉan historian kaj naturan heredaĵon, perfekta por pliriĉigi la diskutojn kaj spertojn dum la renkontiĝo.


Speciala Invito

Se vi jam partoprenis aliajn SUMIRE-ojn aŭ aktive kontribuas al la esperantista movado, vi certe scias kiom da daŭrema influo tiuj renkontiĝoj povas havi — kulture, persone kaj lingve. Sed se vi ankoraŭ ne spertis tion, ne maltrafu SUMIRE 2025: pli ol evento, ĝi estas festo de kulturo, identeco kaj amikeco.

Restu atenta al ĝisdatigoj en la oficiala retejo kaj certigu vian partoprenon! 

La 17-a Sudminasa Renkontiĝo de Esperanto en Machado (25–26 de oktobro 2025) promesas esti transformiga evento. Okazo por fortigi amikecojn, praktiki Esperanton, malkovri ĉi tiun ĉarman urbon kaj disvastigi idealojn de paco kaj interkompreno. Machado atendas vin kun malfermitaj brakoj — kaj Esperanto parolas por si mem!

📌 Aliĝilo en la Google-formularo:
https://docs.google.com/forms/d/1_9K1M0GzkUvD3MbWs8FqTS21keO2Nt5C26jFrcPrchI

Página oficial do evento:

https://linguainternacional.org/sumire

Oficiala retejo de la evento: 

https://linguainternacional.org/sumire-eo/

Publicado o livreto “A Estrela Verde” – Publikigita la Libreto “La Verda Stelo”

Pouso Alegre – MG. Chegou um livretinho para guardar no coração: A Estrela Verde (La Verda Stelo). É uma história curtinha e ilustrada sobre descobrir palavras que aproximam pessoas — daquelas leituras que você termina sorrindo e já quer reler com alguém do lado. Acompanhar essa jornada é como abrir uma janela: entra luz, entram novas ideias, entra a vontade de conversar sobre amizade, diferenças e como a linguagem pode virar ponte.

O texto é leve, poético e acessível para leitores iniciantes, mas também rende bons momentos para quem media leitura com crianças. Dá para ler em voz alta antes de dormir, levar para a biblioteca da escola, usar numa roda de conversa ou simplesmente imprimir e deixar na mochila para quando aparecer aquele tempinho entre uma atividade e outra.

O melhor: está disponível gratuitamente para baixar, compartilhar e imprimir sem fins comerciais. Se for imprimir em casa, uma dica rápida: papel um pouquinho mais encorpado já deixa tudo com cara de edição caprichada — dobra ao meio, dois grampos e pronto, livreto feito.

Logo mais estará disponível a versão em esperanto.

Baixe aqui e acenda essa estrela por aí:

https://mallonge.net/laverdastelo

Poŭzalegro – Minaso. Alvenis libreto por konservi en la koro: La Verda Stelo (A Estrela Verde). Ĝi estas mallonga, ilustrita rakonteto pri la malkovrado de vortoj kiuj proksimigas homojn — el tiuj legaĵoj, kiujn oni finas ridetante kaj jam volas relegi kun iu apud si. Sekvi tiun vojaĝon estas kvazaŭ malfermi fenestron: enfluas lumo, novaj ideoj, kaj la deziro paroli pri amikeco, diferencoj kaj pri tio, kiel la lingvo povas fariĝi ponto.

La teksto estas malpeza, poezia kaj alirebla por komencantaj legantoj, sed ĝi ankaŭ donas belajn momentojn al tiuj, kiuj mediacias legadon kun infanoj. Oni povas legi laŭte antaŭ ol enlitiĝi, kunporti ĝin al la lerneja biblioteko, uzi ĝin dum babilrondo aŭ simple presi kaj lasi en la dorsosako por kiam aperos tiu momenteto inter unu kaj alia agado.

La plej bona parto: ĝi haveblas senpage por elŝuti, kunhavigi kaj presi sen komercaj celoj. Se vi presos hejme, jen rapida konsileto: iom pli dika papero jam donas aspekton de zorgeme farita eldono — faldu meze, metu du agrafojn, kaj jen: libreto preta.

Tuj aperos la Esperantan version.

Elŝutu ĉi tie kaj lasu tiun verdan stelon brili ĉirkaŭe: 

https://mallonge.net/laverdastelo

Pouso Alegre celebra a Taça Esperanto – Poŭzalegro celebras Esperantan Pokaleton

Por Everton Linhares*

Ontem, 1º de junho, a cidade de Pouso Alegre viveu um dia repleto de energia, competição e cultura internacional durante a primeira Taça Esperanto de Futsal, realizada na quadra coberta da Escola Estadual Virgília Paschoal, no bairro São Cristóvão. O evento, que ocorreu das 8h às 14h, chamou a atenção não apenas pela habilidade dos jovens atletas, mas também pela presença da língua esperanto, símbolo de união e diálogo intercultural.

Oito equipes, com atletas de até 12 anos, participaram do torneio: JR Club Interação, Carlos Acutis, Atlheta Academy, Sonho de Criança, Clube Atlético Airton Custódio, CAIC Árvore Grande Futsal, Rogério Reys e Geminho Cidade Jardim Futebol Clube. As partidas foram marcadas por espírito esportivo, respeito e alegria — um verdadeiro exemplo de como o esporte pode educar, conectar e inspirar.

A grande campeã do dia foi a Atlheta Academy, que venceu uma final emocionante contra a forte equipe do Rogério Reys, que conquistou o segundo lugar com muito mérito. Ambas as equipes demonstraram não apenas talento técnico, mas também os valores da cooperação e da persistência — características que refletem os ideais do próprio esperanto.

Durante o evento também aconteceu uma partida amistosa de futebol feminino com duas equipes do bairro.

O evento, organizado pela Embaixada do Esperanto de Pouso Alegre e pela AMBACOVER (Associação dos Moradores dos Bairros Colina Verde e COHAB), com o apoio do Rotary E-club Esperanto Brasil, mostrou que o esporte pode ser uma ponte para o entendimento, especialmente quando acompanhado por uma língua cujo objetivo é justamente a compreensão entre os povos.

Com o sucesso desta primeira edição da Taça Esperanto, os organizadores já se preparam para a segunda, com a intenção de transformar o torneio em uma tradição anual. Acreditamos que o espírito fraterno entre os jovens atletas continuará a crescer — assim como cresce a presença do esperanto em nossa comunidade.

Até o próximo jogo — e que viva o esperanto nas quadras esportivas!

*Everton Linhares é colunista da Embaixada do Esperanto de Pouso Alegre e cobre temas como matemática, cultura, filosofia, sociedade e movimento esperantista.

 

*Verkita de Everton Linhares

Hieraŭ, la 1-an de junio, la urbo Poŭzalegro vivis tagon plenan je energio, konkurado kaj internacia kulturo, dum la unua Pokaleto Esperanto de Futsalo, okazinta en la kovrita korto de la Ŝtata Lernejo Virgília Paschoal, en la kvartalo São Cristóvão. La evento daŭris de la 8-a ĝis la 14-a horo kaj allogis atenton ne nur pro la lerteco de la junaj sportistoj, sed ankaŭ pro la inkludo de la internacia lingvo Esperanto, kiu simbolas unuecon kaj interkulturan dialogon.

Ok teamoj kun infanoj ĝis 12 jaroj partoprenis en la turniro: JR Club Interação, Carlos Acutis, Atlheta Academy, Sonho de Criança, Clube Atlético Airton Custódio, CAIC Árvore Grande Futsal, Rogério Reys, kaj Geminho Cidade Jardim Futebol Clube. La matĉoj okazis en spirito de respekto, ludĝojo kaj sporteca etoso — ekzemplo de kiel la sporto povas eduki, ligi kaj inspiri.

La granda venkinto de la tago estis teamo de Atlheta Academy, kiu venkis en tre ekscita fina matĉo kontraŭ la forta teamo de Rogério Reys, kiu merite konkeris la duan lokon. Ambaŭ teamoj montris ne nur teknikajn kapablojn, sed ankaŭ la valorojn de kunlaboro kaj persistemo — karakterizaĵoj, kiuj reflektas la idealojn de Esperanto mem.

La evento, organizita de Esperanta Ambasadejo kaj AMBACOVER kun la apogo de Rotary E-Klubo Esperanto-Brazilo, montris, ke sporto povas esti ponto al kompreno, precipe kiam ĝi estas akompanata de lingvo kies celo estas interkompreniĝo inter popoloj.

Dum la evento okazis ankaŭ amika virina futbalmatĉo kun du teamoj el la kvartalo.

Kun la sukcesa unua eldono de la Pokaleto Esperanto, la organizado jam preparas sin por la dua, kun la celo fari el la pokaleto jaran tradicion. Ni kredas, ke tiu frateca spirito inter la junaj sportistoj daŭre kreskos, tiel kiel kreskas la ĉeesto de Esperanto en nia komunumo.

Ĝis la venonta matĉo — kaj viva Esperanto en la sportejoj!

*Everton Linhares estas rubrikisto de Esperanta Ambasadejo de Poŭzalegro kaj verkas pri temoj kiel matematiko, kulturo, filozofio, socio kaj la Esperanto-movado.